Lagartijas: mijn stofzuigers.

Zodra het donker wordt gaat het licht aan op mijn terras. Het startsein voor allerlei insecten zich richting het terras te begeven en te verzamelen rond het licht. Een bonte stoet van gespuis tracht mijn avond te bederven.

Maar dan komen ze: mijn twee stofzuigers, Lagartijas welteverstaan. Vermoedelijk broer en zus naar mijn waarneming, want ze maken onderling nogal wat ruzie. Wellicht over de verdeling van de lekkerste hapjes.

En dan gaan ze aan de slag. Behoedzaam en stiekem besluipen ze op de muren en het plafond de ongewenste indringers en begint het spel. Rustig blijven ze hangen zodat de prooi zich van geen kwaad bewust is. Vervolgens een korte sprint en met een snelle beweging van hun tong verorberen ze de lekkernijen. Tot hun buikjes gevuld zijn. Dan verdwijnen ze weer. Onvindbaar voor het menselijk oog op verborgen plekjes, wachtend op de avond. En dat de hele zomer. Ik wil ze niet graag kwijt!

Escalivada!

Een van oorsprong typisch Catalaans gerecht van paprika, ui of bijvoorbeeld aubergines. Een heerlijk en eenvoudig te bereiden gerecht dat gegeten wordt als voorgerecht of als tapas bij een drankje.

De naam komt van escalivar dat roosteren betekent. Dat roosteren gebeurde meestal op de barbecue maar in de oven gaat het ook prima.

Recept:                                                                                                                                               

Een (of meerdere) rode paprika.                                                                                                                                                                                  Zout.                                                                                                                                                                                                                               Olijfolie, extra virgen.

Verwarm de oven tot minimaal 200 Cº. Was de paprika grondig. Leg de paprika op een bakblik in de oven of gebruik een vuurvaste schaal. De totale bereidingstijd is ongeveer 45 minuten. Keer de paprika af en toe. De buitenkant kan soms wat zwart worden. Neem de paprika uit de oven en laat licht afkoelen. Verwijder het vel en de zaadjes en snij de paprika in repen. Leg ze in een schaal en bestrooi met wat zout (eventueel met knoflook) en overgiet ruim met olijfolie. Kan warm en gekoeld geserveerd worden. Op dezelfde wijze kunnen ook uien,  tomaten, knoflook en aubergines worden bereid. Let er wel op dat knoflook en tomaten een kortere roostertijd nodig hebben en grote uien wat langer.

Escalivada wordt ook vaak gecombineerd met tonijn of ansjovis.

Sla, sla en nog eens sla.

Sla is niet van vandaag of gisteren. Al 5000 jaar geleden werd er sla gekweekt in Egypte. Langzaam vond het zijn weg naar eerst de mediterrane landen en later ook noordelijker streken. Tegenwoordig is sla overal en in elk seizoen te koop dank zei de niet aflatende zorg van de commercie. Maar van origine is het (afhankelijk van de soort) een seizoengroente. Helaas kort houdbaar. De meest in Spanje voorkomende soorten.

Trocadero: vergelijkbaar met de Nederlandse kropsla, een delicate soort met een zachte smaak. Erg geschikt om ook slasoep van te maken.

Lollo Rosso: een van oorsprong Italiaanse slasoort. Er is ook de Lollo Biondo, de lichtgroene variant die men zelden aantreft. Licht bitter van smaak. Erg geschikt om te combineren met sandwiches. Van oorsprong een slasoort van na de zomer. Past in elke salade.

Batavia: van oorsprong een Franse slasoort. Lichtgroen van kleur, maar er zijn ook roodbruine soorten. Wordt beschouwd als de voorloper van ijsbergsla. Vaak toegepast in zomerpotjes/stamppotjes en slasoep.

Ijsbergsla: een knapperige soort met weinig smaak. Wel lang houdbaar. Wordt veel toegepast in wraps.

Escarola: een sla met een zacht pikante smaak. Combineert goed met truffels. Van oorsprong een wintersla, vandaar!

Cogollos de Tudela: Tudela is de naam van het dorp waar deze slasoort zijn oorsprong vindt in Spanje. Ooit een echte wintersla die nu het hele jaar door verkrijgbaar is. Wordt vaak gecombineerd met ansjovis.

Romana: het grotere broertje van cogollos de Tudela. Grote stevige bladeren en wellicht de meest gegeten sla in Spanje.

Rucola: een licht bittere slasoort met een nootachtige smaak. Het zijn de jonge blaadjes van mosterdkruid en wordt al sinds de middeleeuwen geteeld in het middellandse zeegebied. Heerlijk in salades maar ook op een pizza (toevoegen na het afbakken graag).

Het kopen van verse sla kan natuurlijk in de plaatselijke supermarkt of erger nog: voorgesneden en in een speciale verpakking om het houdbaar te houden. Op veel markten staan boeren uit de omgeving waar de sla vers van het land komt. Wel met een nadeel: het moet gewassen worden. Maar dat weegt ruim op tegen het voordeel van de smaak!

Renfe en het doolhof.

Het leukste van reizen is soms het plannen ervan; ook per trein. Maar er zijn uitzonderingen. Een reis voorbereiden via de website van Renfe (Spaanse spoorwegen) zorgt ervoor dat die lol al snel weg is.

Reis je van grote stad naar grote stad, bijvoorbeeld van Valencia naar Barcelona, dan is het leed nog te overzien. Maar als het start- of eindpunt een dorp is dan wens ik jullie veel plezier met het vinden van de correcte tijden. De website van de Renfe is dan gelijk aan een doolhof.

Sinds kort is er voor smartphones een App die het plannen aanzienlijk eenvoudiger maakt. Ya Tren Free, voor toestellen met Android of Trenes 2.4 voor de de Iphone. Met deze Apps wordt het allemaal een stuk eenvoudiger.

Slechts het intoetsen van de startplaats en het eindpunt geeft direct een overzicht van de vertrektijden en de prijzen van een enkele reis. Makkelijker kan het bijna niet. Voor het downloaden van de App ga je naar Google Play (Android) of de App Store van Apple.

Spaanse vrouwen worden minder oud.

Tegen de verwachting in daalt de levensverwachting van vrouwen in Spanje van 85,2 jaar naar 85 jaar. En dat is opmerkelijk. Een reden is niet direct te vinden. Mannen redden het gemiddeld niet verder dan  79,3 jaar. Aldus de cijfers over 2012 van het Spaanse Bureau voor Statistiek (INE). Het is ook onduidelijk in de statistieken of het hier mensen van Spaanse origine betreft of dat ook buitenlandse ingezetenen worden meegeteld.

Er werd 168.834 keer getrouwd waarvan 3.834 huwelijken van dezelfde sekse. Van deze huwelijken kreeg 21,9% een kerkelijke bevestiging. Uitgezonderd de huwelijken van dezelfde sekse uiteraard. Daar voorziet de katholieke kerk in Spanje nog niet in.

Het huwelijk in Spanje duurt gemiddeld 36,2 jaar voor mannen en voor vrouwen is dat 33 jaar. Misschien zijn mannen toch trouwer dan gedacht.

En als er dan toch wordt getrouwd ligt zwangerschap al snel op de loer. De gemiddelde leeftijd waarop een vrouw zwanger wordt is licht gestegen naar 31,4 jaar. Het aantal geboorten steeg naar 453.637 een 3,9% meer dan in 2011. En hoewel het aantal overledenen steeg naar 405.615 blijft de bevolking derhalve toch groeien.

 

De dood in de palm!

In grote delen van Spanje is het gevecht in volle gang tegen de Rode Palmkever ofwel de Rhynchophorus ferrugineus. Het is een forse kever met een afmeting tot wel 4 centimeter met een opvallende rode kleur en stippen op het schild. 

Deze kevers komen oorspronkelijk uit landen als Indonesië, Thailand en India en verplaatsten zich later naar het Midden-Oosten.  Inmiddels hebben ze zich verspreid naar landen aan de Middellandse Zee en zijn nu de gevaarlijkste bedreigers van Palmbomen in Spanje. Hetzelfde geldt voor zes verwante soorten.

De kever op zich is tamelijk ongevaarlijk want ze voedt zich met bladgroen. Het ware probleem zijn de larven die groeien uit de eitjes. De zwangerschap van het vrouwtje levert al snel 500 eitjes op die in zes dagen uitgroeien tot larven. Deze mini-hongerigen vreten zich een weg door de stam van de palm en maken op hun weg gangen. Onzichtbaar voor het oog wordt de palm als het ware van binnenuit weggevreten. Met een zekere dood tot gevolg.

De bestrijding van deze larven is moeilijk zo niet bijna onmogelijk. Allereerst is er de preventieve bespuiting van de palm met een insecticide die effect heeft op de voortplanting. Nadat de larven eenmaal in de palm zitten is het alleen mogelijk de boom te injecteren met een insecticide of in te brengen in het grondwater rond de boom. Geen van deze methoden geeft 100% zekerheid: een echte plaag dus.

Het bestrijden van de palmkever moet bovendien gebeuren met uiterst giftige insecticiden die kankerverwekkend zijn. Oppassen is dus het motto en alleen laten uitvoeren door daarin gespecialiseerde bedrijven. De behandeling kost (afhankelijk van de grootte van de palm) al snel € 50,00.

In Spanje: Heerlijk Hollands Hema.

Vraag  een Nederlander wat hij mist in Spanje, dan staat de HEMA waarschijnlijk in de top drie. Geen idee waarom want er is buiten de overheerlijke worst niets dat warme herinneringen bij mij oproept.

Maar voor al die Nederlanders die daar anders over denken is er nu de mogelijkheid om vanuit Spanje artikelen bij de HEMA te bestellen. Niet alles maar wel veel.

Een beetje geschiedenis voor de liefhebbers. De naam HEMA (oorspronkelijk H.E.M.A.) stond voor Hollandse Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam en werd in 1926 opgericht door de toenmalige directeuren van de Bijenkorf. De artikelen kosten 25 of 50 cent. Een winkel voor het ¨gewone volk¨. Voor mensen die  75 uur per week werkten voor een hongerloon. De tijden zijn veranderd en de HEMA dus ook.

Voor meer info kijk op www.hema.nl

Eet smakelik: met E-nummers.

Sinds eeuwen worden aan etenswaren stoffen toegevoegd vooral om ze langer houdbaar te maken.    Een noodzaak in het toen koelkast-loze tijdperk. Zout, zuren als azijn, olie en vet voor vlees en vis. Suiker voor vruchten. Later werden ze toegepast om bijvoorbeeld de smaak te verbeteren of de kleur te behouden.  Natuurlijke stoffen. De bekendste smaakversterker is zout.

Met de massaproductie van verpakte etenswaren nam ook de vraag naar allerlei toevoegingen toe en voldeden de oude natuurlijke stoffen niet meer al was het maar vanwege de beperkte verkrijgbaarheid en de kosten. Dus werden er synthetische toevoegingen ontwikkeld. Aan het gebruik van toevoegingen zijn in Europa regels opgesteld: de E-nummers.

Strikt genomen zijn toevoegingen aan voorverpakte etenswaren niet noodzakelijk en zijn er al veel (ook biologische) producten te koop zonder toevoegingen. Vooral voor kleine kinderen zijn veel toevoegingen niet toegestaan en trouwens ook niet wenselijk.

Toch kunnen fabrikanten het niet laten allerlei kleur-, geur-, conservering- en smaakstoffen toe te voegen. Om nog maar niet te spreken van een lijst aan andere toevoegingen. Het heeft er alle schijn van dat de smaak die verloren gaat vanwege het ingewikkelde productieproces kunstmatig moet worden opgekrikt. De vraag is alleen of die kunstmatige smaak overeenkomt met de oorspronkelijke smaak.

Op zich zijn al die toevoegingen niet direct schadelijk voor de gezondheid en er ook nog nooit iemand aan overleden. Toch zijn er toevoegingen die in bepaalde gevallen een lichamelijke reactie kunnen veroorzaken. De indeling van toevoegingen is te onderscheiden in:

• natuurlijke stoffen: uit planten;
• natuur-identieke stoffen: synthetische stoffen worden chemisch gemaakt, maar zijn gelijk aan de natuurlijke kleurstoffen;
• synthetische stoffen: synthetische stoffen die niet voorkomen in de natuur.

Als link vind je een lijst met alle honderden toegestane toevoegingen, hun functie en mogelijke bijwerkingen. Eet smakeijk.

http://www.allesoverenummers.nl/pagina/lijst-met-e-nummers-2.html

Batata, Patata of aardappel.

Van Gogh schilderde hem, het gebrek eraan leidde ooit tot massale sterfte onder de Ierse bevolking na mislukte oogsten en er is bijna geen land in Europa waar met dit kleine wonder de lekkerste gerechten worden gemaakt: de aardappel.

Een sleutelrol in dit alles speelde Spanje. Met de ontdekkingsreizen naar Zuid-Amerika kwam de aardappel (patata) mee naar Europa. Dat was vermoedelijk rond 1536 door Diego de Amalya. De oorsprong in Zuid-Amerika is Peru of meer specifiek de Azteken, die de aardappel al honderden jaren verbouwden. Na de komst van de aardappel in Spanje werd deze oorspronkelijk gebruikt als varkensvoer. Maar toch veroverde dit bijna onogelijke knolletje uiteindelijk Europa. De zegetocht is vooral toe te schrijven aan monniken. Pas na 1600 werd de aardappel geïntroduceerd in de noordelijke landen van Europa. Spanje kent ook de Batata, een zoete aardappel.

De meeste aardappelsoorten in de Spaanse supermarkt leiden een tamelijk onbekend bestaan, zelden staat de soort genoemd op de verpakking. Indicaties als vastkokend of bloemig zul je moeten missen in Spanje. De meeste soorten zijn trouwens vrij vastkokend. Twee soorten dragen de kwalificatie Denominación de Origen: Patata de Galicia, een aardappel met geel/wit vruchtvlees en een bijna romige smaak en de Patata de Prades, met een licht zoete smaak.

De meeste soorten zijn geschikt om te koken, bakken of voor frites. Maar er zijn ook uitzonderingen. Ëen aparte soort is de rode aardappel (meestal variëteit Désirée) waarvan het vruchtvlees bijna wit is. Deze soort is erg geschikt om puree van de maken.

In Spanje worden soms wonderen verricht met de aardappel. Eenvoudig maar daarom niet minder lekker.

Tortilla (ommelet) de patatas a la Española.                      

Ingrediënten: Voor een bakpan van 22 cm doorsnee. 1 kilo aardappelen, 8 eieren, 1/2 liter olijfolie en zout. Schil de aardappelen en snijd of schaaf ze in dunne plakjes. Verwarm de olie en bak de aardappelen op een laag vuur gaar in ongeveer 20 minuten. Regelmatig omroeren. Zeef de aardappelen en bewaar de olie voor hergebruik. Kluts 8 eieren in een grote schaal en doe de aardappelen bij het eimengsel en voeg zout toe. Verwarm de bakpan met wat olie en bak het mengsel (op een niet te hoog vuur) in ongeveer 4 minuten aan een zijde goudgeel. Dan keren. Schuif de ommelet op een bord, de bakpan er overheen en snel keren. Bak ook deze zijde in ongeveer 3 minuten goudgeel. Koud of warm serveren met eventueel wat mayonaise erbij.

Variaties: 1. Bak twee gesnipperde uien in olijfolie goud-bruin en meng ze met de aardappelen en de eiermassa. 2. Bak verse paddestoelen en voeg aan de massa toe. 3. Met groene gebakken asperges in kleine stukjes. Gebruik nooit meer dan één ingrediënt naast de aardappelen.

Bron recept: 1080 recetas de cocina van Simone Ortega

Beschermde producten in Spanje.

Elk zichzelf repecterend land doet er alles aan om locale producten te beschermen tegen namaak. Spanje dus ook. De lijst van beschermde producten in Spanje is verder uitgebreid.

Productos Denominacion Origen Protegidas: Arroz (rijst) de Delta del Ebro, Queso del Alt Urgell y la Cerdanya, Mantequilla (roomboter) del alt Urgell y la Cerdanya, Judias (spercieboon) del Ganxets, (olijfolies) Aceite de la Terra Alta, Aceite de las Garrigues, Aceite de Siurana, Aceite del Baix Ebre-Montsia en Pera de Lleida.

Indicationes Geograficas: Pan (brood) de Payés Catalán, Salchichón (worst) de Vic, Manzana (appel) de Girona, Turrón (gebak) de Agramunt, Calçots (uiensoort) de Valls, Mandarinas de las Terres de l´Ebre, Patatas (aardappel) de Prades, Pollo (kip) y Capón (kapoen) de El Prat.

Especialidades: Panallets (gebak).